1. Tổng quan về Luật Bảo hiểm Xã hội 2024
Tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Bảo hiểm Xã hội 2024 (gọi tắt là Luật BHXH 2024), dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/07/2025. Với nhiều thay đổi quan trọng, Luật BHXH 2024 hướng tới mở rộng phạm vi bảo hiểm, cải thiện quyền lợi cho người lao động và khắc phục những hạn chế trong Luật Bảo hiểm Xã hội 2014 (Luật BHXH 2014).
Dưới đây là những điểm mới quan trọng của Luật BHXH 2024 mà người lao động cần biết:
2. Giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội
Một trong những thay đổi đáng chú ý nhất của Luật BHXH 2024 là việc giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội cho người lao động cao tuổi không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH.
Quy định mới:
- Công dân Việt Nam từ 75 tuổi trở lên hoặc từ 70 đến dưới 75 tuổi nếu thuộc hộ nghèo/cận nghèo sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội nếu không có thu nhập từ lương hưu hay trợ cấp khác.
- Mức trợ cấp tối thiểu: Không thấp hơn 500.000 đồng/tháng, do Chính phủ quy định tùy theo khả năng ngân sách.
- Người đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội sẽ được bảo hiểm y tế miễn phí và khi qua đời, gia đình sẽ nhận được trợ cấp mai táng tối thiểu 10 triệu đồng.
Đây là một bước tiến quan trọng giúp hỗ trợ tài chính cho người cao tuổi có hoàn cảnh khó khăn, đảm bảo cuộc sống ổn định hơn khi không có lương hưu.
3. Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc
So với Luật BHXH 2014, Luật BHXH 2024 mở rộng phạm vi bắt buộc tham gia BHXH cho nhiều nhóm đối tượng mới.
Những đối tượng bổ sung:
- Người lao động ký hợp đồng lao động từ 01 tháng trở lên, bao gồm cả lao động làm việc theo hình thức linh hoạt (part-time, freelancer), nếu tiền lương đạt mức tối thiểu theo quy định.
- Người lao động không có hợp đồng lao động nhưng có thỏa thuận làm việc có trả công, tiền lương, chịu sự quản lý, điều hành vẫn phải tham gia BHXH bắt buộc.
- Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, đại diện phần vốn doanh nghiệp tại công ty mẹ cũng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, dù họ không hưởng lương.
Ý nghĩa của quy định mới:
- Hạn chế tình trạng né tránh nghĩa vụ đóng BHXH bằng cách ký kết hợp đồng dưới hình thức khác.
- Đảm bảo quyền lợi tốt hơn cho người lao động làm việc theo hình thức linh hoạt.
4. Điều chỉnh quy định đóng BHXH khi nghỉ ốm
Luật BHXH 2024 có sự điều chỉnh nhằm đảm bảo quyền lợi của người lao động khi nghỉ ốm dài ngày.
Quy định mới:
- Nếu nghỉ ốm từ 14 ngày trở lên trong tháng đầu làm việc hoặc tháng đầu trở lại làm việc: Vẫn phải đóng BHXH của tháng đó.
- Nếu nghỉ ốm từ 14 ngày trở lên vào các tháng khác: Không phải đóng BHXH tháng đó, trừ khi có thỏa thuận khác với người sử dụng lao động.
Quy định này giúp đảm bảo quyền lợi về chế độ ốm đau cho người lao động, đồng thời tạo tính linh hoạt cho doanh nghiệp trong việc quản lý đóng BHXH.
5. Giảm điều kiện hưởng lương hưu – Tăng cơ hội thụ hưởng
Một điểm nổi bật của Luật BHXH 2024 là giảm điều kiện về số năm đóng BHXH để được hưởng lương hưu hằng tháng.
Quy định mới:
- Thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu giảm từ 20 năm xuống 15 năm.
- Tỷ lệ hưởng tối đa lên đến 75%, tùy theo số năm đóng BHXH.
- Dự kiến trong tương lai, Nhà nước sẽ tiếp tục giảm xuống 10 năm để giúp nhiều người tiếp cận quyền lợi lương hưu hơn.
Lợi ích của quy định này:
- Giúp nhóm lao động tham gia muộn (trên 45 tuổi) vẫn có cơ hội hưởng lương hưu.
- Tạo động lực để người lao động tham gia BHXH lâu dài hơn.
- Thay đổi quy định hưởng BHXH một lần
Luật BHXH 2024 siết chặt điều kiện nhận BHXH một lần nhằm giảm tình trạng rút bảo hiểm hàng loạt, đảm bảo quyền lợi dài hạn cho người lao động.
- Người lao động tham gia BHXH trước 01/07/2025: Có thể rút BHXH một lần sau 12 tháng không tham gia BHXH nếu chưa đủ 20 năm đóng.
- Người tham gia từ 01/07/2025 trở đi: Chỉ được rút BHXH một lần trong các trường hợp đặc biệt như ra nước ngoài định cư, mắc bệnh hiểm nghèo, suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
Điều này giúp người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu, tránh rủi ro tài chính khi về già.
- Bổ sung chế độ thai sản và bảo hiểm tai nạn cho BHXH tự nguyện
Để tăng tính hấp dẫn, Luật BHXH 2024 bổ sung chế độ thai sản và bảo hiểm tai nạn lao động cho người tham gia BHXH tự nguyện:
- Lao động nữ khi sinh con sẽ được hỗ trợ 2 triệu đồng/con.
- Được hưởng chế độ bảo hiểm tai nạn lao động, giúp tăng mức hỗ trợ tài chính.
Lợi ích:
- Khuyến khích người lao động tự do tham gia BHXH để bảo vệ quyền lợi.
- Tăng cường chính sách an sinh xã hội cho nhóm lao động không thuộc diện BHXH bắt buộc.
8. Kết luận
Luật BHXH 2024 có những thay đổi quan trọng nhằm mở rộng quyền lợi, tăng cường tính bao phủ của hệ thống an sinh xã hội, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người lao động tham gia và thụ hưởng chính sách.
Những điểm nổi bật của Luật BHXH 2024:
✅ Giảm điều kiện hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.
✅ Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
✅ Bổ sung chế độ thai sản và bảo hiểm tai nạn lao động vào BHXH tự nguyện.
✅ Siết chặt điều kiện rút BHXH một lần để đảm bảo quyền lợi dài hạn.
Việc nắm rõ các thay đổi này sẽ giúp người lao động và doanh nghiệp có sự chuẩn bị tốt hơn khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực vào năm 2025. Nếu bạn cần tư vấn chi tiết về BHXH, hãy liên hệ Công ty Luật MLT Lawyers để được hỗ trợ!